1 - ایمان محور محبت
قَالَ الصَّادِقُ (ع) مَنْ أَحَبَّ لِلَّهِ وَ أَبْغَضَ لِلَّهِ وَ أَعْطَی لِلَّهِ فَهُوَ مِمَّنْ کَمَلَ إِیمَانُهُ 
امام صادق (علیه السلام) فرمود: هرکس به خاطر خدا دوست بدارد و به خاطر خدا دشمن بدارد و به خاطر خدا عطا کند، از کسانى است که ایمانش کامل شده است. امام باقر (علیه السلام) فرمود: اگر خواستى بدانى در تو خیرى هست ، به دلت نگاه کن ، اگر اهل طاعت خدا، فرمانبرداران را دوست دارد و از اهل معصیت خدا بدش مى آید، در تو خیرى هست و خداوند تو را دوست دارد. و اگر از اهل اطاعت بدش مى آید و از اهل معصیت خوشنود است ، در تو خیرى نیست ، و خداوند از تو ناخشنود است، و (بدان ) که هر کسى با دوست خود خواهد بود. (یعنى در قیامت دوست با دوست است ).
و فرمود: هر کس که معیار محبت و دشمنى او دین نباشد دین ندارد. آرى اگر کسى شوهر و یا همسر مؤ من و با تقوائى دارد، که خداوند او را دوست مى دارد، باید همسر خود را دوست بدارد، زیرا ایمان براى مؤ من برترین فضیلت است ، و هرگز نمى تواند هیچ فضیلتى جانشین ایمان گردد.

2 - محبت ، محبت مى آورد
بِالتَّوَدُّدِ تَکونُ المَحَبَّةُ؛ امام علی(علیه السلام) فرمود: با دوستى ، محبت محکم مى شود، یعنى براى پیدا کردن دوست ، و دوست کردن همسر و دیگران از خودتان شروع کنید، سعى کنید دوستى کنید تا او هم با شما دوست شود.

3 - توجه و حضور قلب به خدا
امام صادق (علیه السلام) فرمود: هر که در نماز، دل به خدا دهد، خداوند روبه او کند، دل هاى مؤ منین را هم به دوستى با او مى گرداند، بعد از آنکه خدا او را دوست مى دارد.

4 - احسان و نیکى محبت مى آورد
بِالاِحْسانِ تُمْلِکُ الْقُلُوبُ
حضرت على (علیه السلام) فرمود: با احسان و خدمت ، دل ها را مى شود مالک شد، و در حدیث دیگرى فرمود: با احسان و نیکى مى شود افراد را خرید و بنده کرد. آرى فطرت و سرشت انسان به گونه اى است که وقتى به او احسان شود، مجذوب مى شود و انس مى گیرد.

5 - سلام کنید و محبت ایجاد نمائید.
پیامبر اکرم (صلى الله علیه و آله) فرمود: سوگند به آن که جانم به دست اوست ، به بهشت وارد نمى شوید تا ایمان بیاورید. و ایمان نمى آورید تا با یکدیگر دوست باشید، آیا نمى خواهید شما را به کارى راهنمائى کنم که اگر انجام دهید، با هم دوست شوید؟ (براى ایجاد محبت ) به یکدیگر آشکارا سلام کنید .
و حضرت على (علیه السلام) فرمود: زبانت را به سخن ملایم و سلام کردن عادت بده تا دوستانت زیاد شوند و دشمنانت اندک گردد.

6 - اظهار محبت ، محبت مى آورد.
پیامبر اکرم (صلى الله علیه و آله) فرمود: مرد وقتى به زنش بگوید دوستت دارم ، این سخن هرگز از دل او بیرون نمى رود.
مردى به امام باقر عرض کرد: من فلانى را دوست دارم ، حضرت فرمود: او را از این دوستى آگاه کن ، که براى دوام مؤ ثرتر و در الفت بهتر است.

7 - صورت گشاده و خندان
حُسْنُ الْبِشْرِ أَوَّلُ الْعَطاءِ وَ أَسْهَلُ السَّخاءِ ؛ حضرت (على علیه السلام) مى فرماید: رخسار نیکو اولین هدیه و راحت ترین بخشش است و فرمود:
صورت گشاده و باز تو اول نیکى تو است ، و دلالت بر بزرگوارى تو مى کند و فرمود: صورت باز ، آتش دشمنى را خاموش مى کند، و فرمود: صورت باز و گشاده ریسمان محبت است ، و فرمود: کار نیک و صورت باز، محبت مى آورد و انسان را به بهشت مى رساند. و فرمود: صورت گشاده ، روش هر آزاده است.

8 - خوش آمد گوئى و محبت
حضرت على (علیه السلام) فرمود: روى باز و گشاده و بخشش و نیکى و خوش آمد گفتن ، موجب دوستى مردم است. 

9 - دست دادن ، محبت مى آورد
تَصافَحُوا فَاِنَّ المُصافَحَةَ تَزیدُ فِی الْمَوَدَّةِ؛ پیامبر اکرم (صلى الله علیه و آله) فرمود: به یکدیگر دست بدهید که محبت را زیاد مى کند.
حضرت صادق (علیه السلام) فرمود: به یکدیگر دست بدهید که کینه را از بین مى برد.

10 - هدیه دادن ، دوستى آفرین است
تَهَادُوا تَحَابُّوا
امام صادق (علیه السلام) فرمود: به یکدیگر هدیه دهید، تا دوست هم باشید، چرا که هدیه کینه را از بین مى برد.
و حضرت على (علیه السلام) فرمود: هدیه محبت مى آورد، و فرمود: هیچ چیز مثل هدیه ، فرمانروا را ملایم و خشم را بیرون و رانده شده را متمایل و کارهاى سخت را آسان و بدیها را دور نمى کند.
نکته مهم در هدیه و اهمیت آن به اظهار محبت و دوستى است ، نه ارزش ‍ مادى آن ، بنابراین در هدیه توقعات را کنار بگذارید و ارزش واقعى آن را در نظر بگیرید تا دوستان شما و خود شما بتوانید همواره به یکدیگر هدیه اى هر چند اندک به نشان دوستى تقدیم کنید، متاءسفانه این ابراز دوستى ، در نزد بعضى به خاطر توقعات نابجا تبدیل به وسیله کدورت مى شود و بجاى تشکر و دریافت پیام هدیه ، بخاطر مسائل مادى از یکدیگر دل خور مى شوند.
این هم هدیه است
امام صادق (علیه السلام) فرمود: محبوب ترین برادرانم ، کسى است که عیب هاى مرا به من هدیه اى دهد. و حضرت على (علیه السلام) فرمود: چه خوب هدیه اى است موعظه و پیامبر اکرم (صلى الله علیه و آله) فرمود: هیچ مسلمانى براى برادرش، هدیه ای بهتر از سخن حکیمانه که یا هدایتش را زیاد کند، یا از هلاکت دورش کند، نداده است.

11 - معاشرت نیکو
حسنُ العشرةِ تستدیمُ المودةِ.
حضرت على (علیه السلام) فرمود: معاشرت نیکو، دوستى را دوام مى بخشد، البته تاثیر معاشرت نیکو و رعایت اخلاق در خانواده و برخورد دوستانه ، مساله اى کاملا روشن است .

12 - خوش اخلاق باشید.
حُسْنُ الْخُلُقِ یُورِثُ الْمَحَبَّةَ .
حضرت على (علیه السلام) فرمود: خوش اخلاق بودن ، دوستى مى آورد، و فرمود: سه چیز محبت مى آورد، خوش اخلاقى، ملایمت نیکو و تواضع .

13 - خوش گمانى ، محبت مى آورد.
مَن حَسُنَ ظَنُّهُ بِالنّاسِ حازَ مِنهُمُ المَحَبَّةَ؛
حضرت على (علیه السلام) فرمود: هر کس به مردم خوش گمان باشد، به محبت آنها دست مى یابد.

14 - ملایمت و نرم خوئى
بالرفقِ و التوددِ یُحببکَ القلوب . 
امام باقر (علیه السلام) فرمود: با ملایمت و دوستى ، دل ها تو را دوست دارند.

15 - بى نیازى از دیگران ، و محبت
حضرت على (علیه السلام) فرمود: خود را محبوب مردم کن ، با بى رغبتى به آن چه در دست آن هاست ، تا به محبت آن ها برسى.مردى نزد پیامبر اکرم (صلى الله علیه و آله) آمد و از حضرت سؤ الاتى کرد از جمله پرسید: چه کنم تا مردم مرا دوست بدارند، حضرت فرمود: به مردم نیکى کن و چشم به داشته آن ها نداشته باش و به آن طمع مکن تا تو را دوست بدارند. (بنابراین همسرانى که بى جهت و بدون تناسب ، در فکر کندن مال از شوهر خود هستند و پى در پى تقاضاى نابجا دارند، از محبت آن ها کاسته خواهد شد.)

16 - سخاوت ، محبت آور است
السَّخَاءُ یَزْرَعُ الْمَحَبَّةَ 
حضرت على (علیه السلام) فرمود: سخاوت ، محبت را مى رویاند و امام صادق علیه السلام به على علیه السلام فرمود: خودت را با رسیدگى به برادرانت محبوب گردان ، همانا خداوند محبت را در بخشش و دشمنى را در امساک و ندادن قرار داده است .

17 - سکوت و محبت
إِنَّ الصَّمْتَ یَکْسِبُ الْمَحَبَّةَ امام هشتم فرمود: سکوت محبت مى آورد، سکوت راهنماى هر چیزى است . (زیرا بیشترین اسباب دشمنى از سخن گفتن است و از آنجا که حرکت دادن زبان کارى آسان است ، بسیارى با سخنان سبک و نسنجیده آبروى خود را مى برند و خود را نزد مردم و خدا سبک مى کنند).

18 - سخن زیبا و محبت
امام چهارم حضرت سجاد (علیه السلام) فرمود: سخن زیبا، دارائى را زیاد و روزى را افزایش مى دهد، اجل را به عقب مى اندازد و انسان را نزد خانواده محبوب و وارد بهشت مى کند.

19 - تواضع ، محبت مى آورد.
ثَمَرَةُ التَّواضُعِ المَحَبَّةُ 
حضرت على (علیه السلام) فرمود: نتیجه تواضع و فروتنى ، دوستى است. و فرمود: سه چیز محبت مى آورد: خوش اخلاقى ، ملایمت نیکو و تواضع

20 - سه عامل محبت
امام باقر (علیه السلام) فرمود: سه چیز محبت مى آورد، قرض و تواضع و بخشش

این ها نمونه اى بود از آنچه در روایات اسلامى بعنوان عامل محبت معرفى شده است ، که زن و شوهر مى توانند به تناسب حال خود براى دوام محبت و زیاد شدن آن ، از اینها بهره مند شوند و در این میان باید از عوامل مهمى مثل ایمان ، محبت ، احسان ، صورت باز و خندان ، هدیه دادن ،اخلاق خوب ، شیرین زبانى و بى نیازى و کم توقعى و تواضع ، بیشتر استفاده نمود. و گذشته از این امور، زن و شوهر مى بایست همواره به تمیزى و زیبائى خود و خانه و فرزندان و احترام متقابل بسیار اهمیت بدهند که در جلب محبت بسیار مؤ ثر مى باشد.


پی نوشت :
1) اخلاق در خانواده و تربیت فرزند، سید محمد نجفى یزدى 

منبع